اکالیپتوس

تاریخچه و شرح گیاه

ساکنین اولیه استرالیا – بومیهای استرالیایی – از برگهای اکالیپتوس برای درمان جراحات و پایین آوردن تب استفاده می کردند. آنها همچنین می دانستند اگر در منطقه بیابانی استرالیا به نام آتپک (Outpack ) با بی آبی مواجه شوند، می توانند از ریشه های اکالیپتوس را، که آکنده از آب است، از زمین برای رفع تشنگی بیرون بیاورند.

برگهای اکالیپتوس و روغنی که از آنها تولید می کنند، سبب کشتن باکتریها و رفع ناراحتی های تنفسی افراد مبتلا به خناق، آسم و برونشیت می شود. اگر سابقه مصرف پماد ویکس دارید، انگاه احتمالاً خنکی و احساس سوزش ناشی از مرهم روی پوست و پاک شدن سینوس ها در اثر رایحه نعناعی و معطر را به یاد خواهید آورد. در واقع این اثرات، برای روغن اصیل اکالیپتوس است.

اکالیپتوس به انواع عطر، صابون و برخی از مواد غذایی و نوشیدنی ها اضافه می شود. از این گیاه همچنین به عنوان عامل دفع حشرات نیز استفاده و به روغن شمع و افشانه های حشره کش نیز اضافه می شود. اگر به هیره های (حشرات) گرد و غبار آلرژی دارید، می توانید اضافه کردن چند قطره روغن اصلی اکالیپتوس به مایع شستشوی لباسهایتان را مورد توجه قرار دهید. تحقیقات اخیر موید این است که این گیاه دارویی تعداد هیره های (حشرات) گرد و خاک را تا حد زیادی کاهش می دهد و راه تنفس شما را بازتر می کند.

اگر در خانه خود شاهد سوسک هستید، اضافه کردن چندین قطره روغن اصیل اکالیپتوس بر لباسهای مندرس و گذاشتن انها را در کمد لباسهایتان امتحان کنید (دقت کنید لباسهای مزبور را از مواد غذایی یا ظروف دور نگه دارید). به خاطر داشته باشید که روغن اکالیپتوس فوق العاده برای انسان سمی است و در مصرف آن باید دقت کنید.

اگر فرزند دارید، اطمینان پیدا کنید که روغنهای اصیل این گیاه دور از دسترس او نگه داشته شود.

معرفی گیاه

اکالیپتوس بومی استرالیا است و در این قاره غذای اصلی موجود در وعده غذایی خرسهای کوآلا محسوب می شود. امروزه این گیاه در سرتاسر جهان از جمله ایالات متحده کشت می شود. اکالیپتوس گونه های بسیاری دارد. برخی از گونه های آن به اندازه گلهای تزیینی و برخی دیگر به اندازه درختان بزرگ است.

اکالیپتوس لثه آبی یا درخت تب استرالیا، شناخته شده ترین گونه اکالیپتوس است که مصرف پزشکی دارد. ارتفاع این گیاه به 230 پا می رسد.

برگهای 4 تا 12 اینچی این گیاه سبز، تند و براق است.

وقتی پوسته خاکستری آبی این گیاه کنده می شود، زیر آن پوسته کرمی رنگ وجود دارد.

ترکیبات گیاه

چای و عصاره این گیاه از ماده برگ خیس خورده در محلول الکل که دارای مواد فعال است، تهیه می شود. پاره ای از این عناصر و ترکیبات فعال " تانین " و " فلاونوید " نامیده می شوند. روغن اصیل برگ تهیه شده از تقطیر بخار عمدتاً از عنصر فعالی به نام   " سینوئول " تشکیل شده است. روغن این گیاه همچنین حاوی سایر عناصر شیمیایی گیاهی است.

اشکال موجود

این گیاه به صورت روغن مایع اساسی، روغن اساسی به شکل پماد تنتور برگ (محلول تهیه شده از گیاه و الکل یا گیاه، الکل و آب)، برگ خام و چای قابل دسترسی است. قطره های ضد سرفه تجاری، انواع شربتها، مایعات تبخیرکننده، روغنهای مالیدنی، انواع خمیردندان و مواد شستشوی دندان حاوی روغن اکالیپتوس یا ترکیب اصلی آن یعنی سینئول است.

خواص دارویی اکالیپتوس و طریقه مصرف

این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه ها، بینی و گلو به کار می رود و می تواند برخی از گونه های باکتری و همچنین برخی از انواع قارچها را از بین ببرد.

وقتی از این گیاه دارویی برای مصرف موضعی استفاده می کنید، می تواند درد روماتیسمی را تسکین بخشد. قبل از مصرف میزان زیر یا هر میزان مصرف، با پزشک معالج خود مشورت و از دستورات ایشان پیروی کنید.

·        جوشانده برگ اکالیپتوس (برای احتقاق): 1/2 تا 1 میلی لیتر روزانه.

·        روغن برای مصرف موضعی (برای مفاصل متورم یا احتقاق سینه): 30 میلی لیتر روغن اکالیپتوس را به 500 میلی لیتر آب ولرم اضافه کنید.

·        اکالیپتول: روزانه 0.05 تا 0.2 میلی لیتر (1 تا 2 قطره برای هر لیوان آب جوش).

·        روغن اکالیپتوس (برای استعمال موضعی): ½ تا 1 میلی لیتر (15 تا 30 قطره). روغن مزبور را به نصف لیوان روغن مایع (کنجد، زیتون و غیره) اضافه کنید.

·        به منظور استفاده استنشاقی از این گیاه دارویی، 5 تا 10 قطره از روغن انرا به 2 لیوان آب جوش اضافه کنید و سپس حوله را بالای سر خود بکشید و بخار آنرا استنشاق کنید.

نکات احتیاطی – زنان باردار توجه کنند !

1-    در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست. اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد.

2-    هرگونه روغن این گیاه را به صورت یا بینی کودکان زیر دو سال نمالید.

انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا برگ اکالیپتوس را از نظر بی خطری در ردیف و درجه دو ارزیابی کرده است. درجه 2 به معنای این است که در کاربرد این گیاه محدودیتهایی متصور است. در ارتباط با عصاره های برگ اکالیپتوس باید گفت افرادی که مبتلا به التهاب معده ای – روده ای یا التهاب مجرای صفراوی هستند، باید از مصرف عصاره برگ اکالیپتوس اجتناب کنند. در صورت ابتلا به ناراحتی کبد نیز از مصرف ان پرهیز کنند. در صورتی که مشمول هر کدام از این حالات هستید، با پزشک خود مشورت کنید. از مصرف بی رویه عصاره مزبور نیز اجتناب ورزید. " تانین " موجود در عصاره این گیاه می تواند، در صورتی که بی رویه مصرف شود، به شکم درد یا آسیب کبدی و کلیوی منجر شود.

تداخل های احتمالی

روغن و عصاره اکالیپتوس می تواند اثرات داروهایی را که برای درمان کمبود قند خون به کار می رود، خنثی کند. اگر به بیماری افت قند خون مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک شما قبل از آغاز درمان با این گیاه در جریان امر واقع شده است.